Khi cậu bạn nhờ kiếm vợ và ưu tiên chọn single mom, anh Đoàn Dũng, 40 tuổi, liền khuyên “mẹ đơn thân chỉ để hẹn hò thôi”. “Hãy thận trọng với mẹ đơn thân vì nhiều người trong số họ không cần tình yêu. Họ thường chỉ cần một chỗ dựa, cần người cùng hỗ trợ nuôi dạy con cái”, anh Đoàn Dũng, kinh doanh online ở Đồng Nai, nói.
Là một trai tân, anh cho biết sẽ đối mặt với nhiều khó khăn hơn nếu kết hôn với phụ nữ từng “một lần đò” so với người chưa. Thay vì chỉ phải xử lý mối quan hệ nội – ngoại, lấy mẹ đơn thân sẽ phải bận tâm cả mối quan hệ với chồng cũ, nhà chồng cũ. Điều khiến anh lo ngại nhất là vấn đề con riêng. Anh cũng thấy ngày xưa ít ly hôn không phải vì vợ chồng không mâu thuẫn, mà vì họ cố gắng tìm giải pháp cho hôn nhân. Ngày nay ly hôn nhiều bởi vì họ không tìm giải pháp mà giải quyết luôn. “Mẹ đơn thân có xu hướng cao chọn giải quyết”, anh nói, đồng thời dẫn ví dụ có 70% phụ nữ đứng đơn ly hôn. Một thống kê mới đây ở TP HCM chỉ ra trung bình mỗi tháng mỗi quận có 80 -100 vụ ly hôn. Số liệu từ Tòa án nhân dân tối cao năm 2022 cho thấy có trên 500.000 cuộc ly hôn trên toàn quốc. Điều này đồng nghĩa mỗi năm có thêm nửa triệu người trở thành bố/mẹ đơn thân. Một khảo sát năm 2019 trên 130 quốc gia của Trung tâm nghiên cứu Pew (Mỹ) cho thấy trung bình trên thế giới có 7% những đứa trẻ dưới 18 tuổi sống trong các gia đình đơn thân, trong đó tỷ lệ này ở Việt Nam là 4%.
Là admin của một group mẹ đơn thân có 12.000 thành viên, chị Nguyễn Minh Nguyệt, 34 tuổi cho biết hầu hết các thành viên trong group đều đã nghe câu “phụ nữ đơn thân chỉ để hẹn hò”. Phản ứng của họ chia làm hai chiều hướng khác nhau. Một số chị em nghĩ đây là định kiến, rằng mẹ đơn thân “mất giá và chẳng bao giờ mơ có được hạnh phúc lần sau”. Minh Nguyệt đã nghe tâm sự của không ít người chia sẻ đang sống cùng với bạn trai, lúc bên nhau vui vẻ nhưng khi bàn đến chuyện kết hôn thì đối phương lảng tránh, rồi chia tay.
Ly hôn 7 năm trước sau khi phát hiện chồng ngoại hình, chị Thanh Huệ, 40 tuổi, ở quận 8, TP HCM hiện cho biết hầu như mẹ đơn thân nào cũng chịu tổn thương nên có xu hướng tìm một nơi nương tựa tình cảm, đây trở thành điểm yếu bị lợi dụng. Không còn là các cô nàng đôi mươi nhõng nhẽo, đòi hỏi ở bạn trai, họ hiểu chuyện, “biết điều” nên không làm đàn ông gò bó, mệt mỏi. Không chỉ những chị em yếu đuối, những người mạnh mẽ, độc tập tài chính… cũng được các anh nhắm đến, bởi hẹn hò nhóm này khá an toàn, không phụ thuộc tài chính, không sợ dây dưa phức tạp lúc bên nhau lẫn khi kết thúc. Bản thân chị Huệ vẫn mong muốn đi bước nữa nếu tìm được người thích hợp che chở cho cả ba mẹ con. Thi thoảng chị đi gặp mặt các đối tượng qua giới thiệu, song hầu hết người muốn tiến tới với chị lại không chấp nhận con chị. “Tôi đã gặp những câu hỏi gây bất ngờ và tổn thương như ‘Có thể gửi con riêng cho bà ngoại nuôi được không?’, ‘Bố đẻ và gia đình bên nội có trợ cấp gì không?’, Huệ kể. Một bộ phận chị em khác thừa nhận câu nói “single mom chỉ để hẹn hò” có phần đúng, bởi có một thực tế là phần mẹ đơn thân “chỉ thích hẹn hò”. Chị Nguyễn Ngọc Hà, 37 tuổi, ở Hà Đông, Hà Nội nằm trong số này. Rời khỏi cuộc hôn nhân hơn ba năm trước, chị cũng có một khoảng thời gian chới với. Đến nay khi đã bình tâm và có những thành tựu nhất định trong công việc, tự lo được cho bản thân và hai con, chị cảm thấy chỉ cần một người bạn trai thi thoảng đi chơi, không cần dựa dẫm tiền bạc. “Tôi có nhiều người bạn là các chị U50, U60 độc lập và tràn đầy năng lượng. Đàn ông xung quanh các chị ấy cũng ổn lắm, nhưng họ đều chọn chỉ yêu chứ không cưới”, chị Hà cho biết. Cuộc sống không phải làm vợ, làm dâu, không phải quan sát thái độ chồng, nhìn mặt cha mẹ chồng để sống là một trong những niềm vui của những mẹ đơn thân. Một số như “chim sợ cành cong” vì “tập một” đã chọn sai rồi nên họ không muốn sang “tập hai” nữa. Với chị Hà hiện tại, hạnh phúc là nuôi dạy hai con tốt và chăm sóc bản thân.
Là admin của một group hôn nhân – gia đình hơn 170.000 thành viên, nhà văn Hoàng Anh Tú cho biết “mẹ đơn thân chỉ để hẹn hò” là câu nói phổ biến cách đây 5-10 năm. Thậm chí hồi đó các single mom còn bị coi là “dễ dãi”, “để chơi bời thôi”. “Dạo đó, những tư tưởng lệch lạc này còn được truyền bá trên một số diễn đàn và tôi đã nhận được khá nhiều tâm sự của các chị em về việc số điện thoại, hình ảnh của mình bị phát tán”, ông Tú cho biết.
Những năm gần đây, những topic kiểu này bị xóa sổ và những người đàn ông cổ hủ khi nói vậy bị hàng nghìn lượt phẫn nộ, thậm chí report đến mất tài khoản. “Nhưng đó chỉ là trên mạng xã hội, còn ngoài đời thực, những rì rầm của đàn ông với nhau vẫn còn”, ông nói. Nhìn từ góc độ nam giới, ông Hoàng Anh Tú cho rằng câu nói này là một định kiến. Nó không chỉ tồn tại ở đàn ông, còn ở chính những phụ nữ với nhau. Và đau lòng hơn là chính từ các single mom khi họ vẫn tự ví von mình là những “người đàn bà đã cũ, những chiếc áo ướt chẳng ai muốn mặc”. Ông kể khi làm một show truyền hình, có một mẹ đơn thân muốn hạnh phúc lần nữa với một người đàn ông cũng đã ly dị. Vấn đề là cô luôn tự cho mình là “chiếu dưới” trong mối quan hệ này nên không thể tận hưởng hạnh phúc. “Bạn là khăn trải bàn hay bạn là thảm chùi chân là do cách mà bạn nhìn. Vốn chẳng ai kỳ thị được ta nếu như ta tin vào giá trị bản thân”, ông nói. Bởi vậy, ông Tú cho rằng không cần lời khuyên nào cho đàn ông bởi khi họ yêu thật sự sẽ không định kiến nào ngăn cản nổi. “Tôi chỉ muốn nói với các chị em đừng coi mình là đàn bà cũ nữa. Mỗi cuộc hôn nhân đều có một sứ mệnh riêng, là ta trở thành vợ của người này chứ không phải làm vợ theo mẫu thức chung”, ông nói.
Chuyên gia tâm lý Hoàng Hải Vân (Hà Nội) không phủ nhận việc tiến tới với phụ nữ đơn thân sẽ đi kèm nhiều khó khăn và thử thách. Yêu là một chuyện, nhưng kết hôn lại là một chuyện khác bởi vì bạn không những phải có trách nhiệm của một người chồng, cũng phải có trách nhiệm của một người bố vì vậy việc một số nam giới có sự cân nhắc, kén chọn đối tượng là mẹ đơn thân không sai. Nhưng nếu kỳ thị, phân biệt đối xử và hạ thấp phụ nữ đơn thân là họ đã sai.
Xã hội phát triển từng ngày, chuyện tình dục hoặc có con trước khi kết hôn ngày càng cởi mở hơn nhưng định kiến về mẹ đơn thân vẫn còn đó. Mặc dù tình trạng đơn thân xảy ra ở hai giới, nghịch lý là đàn ông lại nhận được sự đồng cảm nhiều hơn. Trong khi đó mẹ đơn thân thì bị đánh giá khắc khe, bất kể nguyên nhân ly hôn do ai, quyết định làm mẹ đơn thân là tự chọn hay do hoàn cảnh (góa chồng, không chịu đựng được chồng ngoại tình, bạo hành gia đình).
“Dù thế nào, phụ nữ làm mẹ đơn thân theo cách chủ quan hoặc khách quan, cũng không đáng phải nhận những cái nhìn tiêu cực khi muốn tái hôn”, nhà tâm lý nói.
Cùng quan điểm với nhà văn Hoàng Anh Tú, bà Hoàng Hải Vân cho rằng ngoài sự kỳ thị của xã hội, chính các mẹ đơn thân cũng đang tự phán xét, đánh giá không đúng giá trị của mình hoặc tâm lý muốn trả thù người cũ biến bản thân trở thành đối tượng dễ “gạ gẫm”. Một số may mắn gặp được người tử tế nhưng không dám đón nhận vì lo sợ bị tổn thương lần nữa.
“Sau đổ vỡ hôn nhân, thay vì vội vàng tìm kiếm người mới để lấp chỗ trống, phụ nữ nên dành cho mình một khoảng lặng để chữa lành tổn thương, thu xếp cho mình và con sao cho ổn thỏa nhất. Chỉ khi trái tim lành lặn, cùng với sự trưởng thành về nhận thức, cảm xúc sẽ giúp bạn vượt qua định kiến xã hội, chạm đến những giá trị yêu thương chân thật và bền vững”, chuyên gia tâm lý Hoàng Hải Vân đưa ra lời khuyên.
Chuyên gia tâm lý Hoàng Hải Vân
Rời khỏi cuộc hôn nhân đầu sau ba năm, chị Trà My, giáo viên yoga ở Hà Nội cho biết tính cách vui vẻ nên không xem trạng thái của mình là điểm yếu. Và có lẽ chính tự tin bên trong và trẻ trung bên ngoài của Trà My đã thu hút ông xã hiện tại, anh Tiến Đạt, người kém 10 tuổi. Đạt cho biết chưa từng có ý nghĩ phân biệt single mom. Anh yêu vợ vì con người cô – người khiến anh thấy yên tâm dù có phải bôn ba mưu sinh bên ngoài cũng có cô chờ đợi. “Tôi thương cô ấy vì một người hiền lành, nhân hậu lại phải trải qua những biến cố không vui trong quá khứ nên muốn đồng hành cùng cô ấy suốt chặng đường sau này”, anh Đạt nói. Bản thân Minh Nguyệt sau cú sốc bị từ hôn, cô quyết định sinh con, làm mẹ đơn thân ở tuổi 24 và vươn lên trở thành trụ cột gia đình. Đến tuổi 30 cô đã là quản lý phát triển kinh doanh của một tập đoàn đa quốc gia ở Hà Nội. Xung quanh được mai mối với không ít người. “Với tôi đơn thân chỉ là trạng thái, không phải vấn đề. Tôi thậm chí tự hào vì nhờ có con mới trở nên mạnh mẽ, thế nhưng trong những buổi gặp mặt nam giới qua giới thiệu, có người thẳng thừng bảo tôi gửi con cho bà ngoại nuôi để kết hôn với họ”, Nguyệt kể. Chính vì thế cô càng không muốn đến với ai cho tới năm 2020 duyên phận đã se duyên với chàng trai Pháp tên Florian Casagrande.
“Anh luôn tự hào khi tôi là một người mẹ đơn thân chịu trách nhiệm với việc mình làm mà không trốn tránh, hèn nhát”, cô nói. Anh Florian cho biết ở đất nước của mình không hề có sự phân biệt, kén chọn hay hạ thấp phụ nữ nuôi con một mình.
“Đàn ông Việt Nam nhiều tiêu chuẩn quá sẽ bỏ xót những người phụ nữ tốt”, anh nói. Người đàn ông Pháp xem mình may mắn khi “tậu trâu được luôn nghé”. Vào ngày nhận con của Nguyệt – cô bé chưa từng có cha trong đời – làm con mình và đổi sang họ mình, Florian mừng không ngăn được nước mắt.
Phan Dương
